ΤΟΥΜΑΖΟΣ ΤΣΙΕΛΕΠΗΣ: Να τερματιστεί
η καταστροφική πορεία προς
τη διχοτόμηση
Συνέντευξη στον Δημήτρη Παλμύρη
- Είτε επαναρχίσει η διαπραγματευτική διαδικασία είτε όχι, το στάτους κβο θα αλλάξει
- Ο Πρόεδρος ελέγχεται στο ότι έχει ξανανοίξει μια βασική σύγκλιση: αυτή της εκτελεστικής εξουσίας
- Στην πορεία προέκυψε το ζήτημα με τους όρους αναφοράς και τις νέες ιδέες. Όταν ο Πρόεδρος έβαλε κάτω το ζήτημα της αποκεντρωμένης και χαλαρής ομοσπονδίας. Από εκεί άρχισε αυτή η ιστορία.Υπό τη σκιά της Έκθεσης του ΓΓ του ΟΗΕ για τις εξελίξεις στο Κυπριακό, ο Τουμάζος Τσιελεπής, επικεφαλής του Γραφείου Κυπριακού της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ, μιλά στην «Κυριακάτικη Χαραυγή» και ξεκαθαρίζει πως ο Αντόνιο Γκουτέρες στέλνει μηνύματα που πρέπει να λάβει υπόψη το Προεδρικό. Την ίδια ώρα αποδομεί την κυβερνητική επιχειρηματολογία για τις νέες ιδέες. «Προκαλεί απορία» γιατί ξανανοίγουν συγκλίσεις από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, λέει ο Τουμάζος Τσιελεπής, αφήνοντας σαφείς αιχμές για την ακολουθούμενη πολιτική.
Στην
έκθεση Γκουτέρες, για την οποία η κυβέρνηση δηλώνει σε γενικές γραμμές
ικανοποιημένη, μπαίνουν στοιχεία όπως το ότι δεν μπορούν να συνεχίζονται
ατέρμονες συνομιλίες. Αυτό το έχουμε δει ως θέση της τ/κ πλευράς. Πώς
σχολιάζετε συνολικά;
Είναι γνωστό εδώ και κάποιους μήνες ότι θα δινόταν μια παράταση μέχρι και τις ευρωεκλογές. Από τη στιγμή λοιπόν που ο Γενικός Γραμματέας δεν σκόπευε να κηρύξει αδιέξοδο, αλλά να συνεχίσει τη διαδικασία, φυσιολογικά είναι χαμηλών τόνων η Έκθεση. Ωστόσο, περιέχει αιχμές και μηνύματα προς όλες τις πλευρές.
Όντως ο Γ.Γ. επαναλαμβάνει ότι η περίοδος των ατέρμονων συνομιλιών ανήκει οριστικά στο παρελθόν και ότι το στάτους κβο δεν είναι βιώσιμη επιλογή. Τα δύο αυτά στοιχεία μαζί σημαίνουν ότι είτε γίνει κατορθωτό είτε όχι να επαναρχίσει η διαπραγματευτική διαδικασία, το στάτους κβο θα αλλάξει. Και όλοι γνωρίζουμε προς ποια κατεύθυνση θα αλλάξει, θα αλλάξει προς διχοτομικές παραλλαγές.
Τονίζει επίσης ο ΓΓ ότι φραστικά και οι δύο πλευρές υποστηρίζουν το πλαίσιό του, αλλά στην πράξη δεν έγιναν βήματα προς τα εμπρός. Βεβαίως και θεωρεί θετικό το γεγονός ότι κάποια Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) -που ουσιαστικά ήταν συμφωνημένα από το 2015- έχουν επαναβεβαιωθεί τώρα. Αλλά συνεχίζει ότι το πιο ουσιαστικό είναι να μπορέσει να επιτευχθεί σύγκλιση στο ζήτημα των λεγόμενων όρων αναφοράς, γιατί χωρίς αυτό δεν μπορούν να επαναρχίσουν οι συνομιλίες για συνολική διευθέτηση. Και καταλήγει ότι είναι χαμηλές οι προσδοκίες για κατάληξη σε αυτούς.
Καθόλου τυχαία ο
Γ.Γ. τονίζει ότι εδώ και δεκαετίες το Συμβούλιο Ασφαλείας (ΣΑ) έχει υιοθετήσει
τη λύση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα και ότι
είναι σε αυτή τη λογική που εντάσσεται το πλαίσιο που έχει υποβάλει στο Κραν
Μοντανά.
Όλα αυτά είναι
μηνύματα ότι θα πρέπει σύντομα να καταλήξουμε με τους όρους αναφοράς για να
μπορέσει να επαναρχίσει ουσιαστική διαπραγμάτευση. Σε διαφορετική περίπτωση, η
προσπάθεια δεν θα συνεχίζεται για πολύ ακόμα, θα τερματιστεί με τις ανάλογες
συνέπειες.
Στο Κρανς Μοντανά από την πλευρά μας φάνηκε πως το εμπόδιο ήταν η εμμονή της Τουρκίας σε εγγυήσεις. Πως ξεπερνιέται αυτό;
Στο Κρανς Μοντανά θέση του ΓΓ αλλά και της ΕΕ και της Βρετανίας, εννοείται και της Ελλάδας, ήταν ο τερματισμός της συνθήκης εγγύησης και των επεμβατικών δικαιωμάτων από την πρώτη ημέρα, η ταχεία αποχώρηση των στρατευμάτων, με μόνο ζήτημα να παραμένει ανοιχτό για να συζητηθεί πλέον σε επίπεδο Πρωθυπουργών εκείνο της ΕΔΛΥΚ και της ΤΟΥΡΔΥΚ -των 950 Ελλαδιτών και των 650 Τούρκων στρατιωτών που εδρεύουν στο νησί με βάση τη Συνθήκη Συμμαχίας του 1960. Και προχωρεί ένα βήμα παρακάτω ο ΓΓ, υποστηρίζοντας ότι και οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις συνεργάστηκαν σε αυτό το ζήτημα. Κατά συνέπεια, εάν επαναρχίσουν οι συνομιλίες, στο θέμα της ασφάλειας δύο τινά μπορούν να συμβούν: είτε θα επιβεβαιωθεί ο ΓΓ ότι η Τουρκία συνεργάστηκε με αποτέλεσμα να γίνει ένα αποφασιστικό βήμα προς την κατεύθυνση της λύσης, είτε η Τουρκία θα μείνει ανεπανόρθωτα εκτεθειμένη. Σε κάθε περίπτωση, εμείς δεν έχουμε κάτι να χάσουμε, έχουμε μόνο να κερδίσουμε.
Τώρα ξαφνικά συζητάμε για την πολιτική ισότητα. Ποιος έθεσε το ζήτημα αυτό τελικά;
Εάν κάποιος διαβάσει προσεκτικά το πλαίσιο του ΓΓ και την έκθεση που υπέβαλε τον Σεπτέμβριο του 2017, εύκολα θα διαπιστώσει ότι αυτό το ζήτημα προς το τέλος της διάσκεψης ήταν ουσιαστικά συμφωνημένο. Άρα προκαλεί απορίες πώς και γιατί έχει ξανανοίξει. Τα βασικά όργανα, εκτελεστική εξουσία, νομοθετική, δικαστική και ορισμένες άλλες, ήταν συμφωνημένα. Εκεί που υπήρχε διαφωνία ήταν τα λεγόμενα όργανα χαμηλής πολιτικής, στα οποία η τ/κ πλευρά απαιτούσε ψήφο σε όλα για να περάσει κάποια απόφαση. Ο ΓΓ δεν υιοθέτησε αυτή τη θέση στο πλαίσιο του.
Κατά συνέπεια, ο Πρόεδρος ελέγχεται στο ότι έχει ξανανοίξει μια βασική σύγκλιση: αυτή της εκτελεστικής εξουσίας. Γιατί εκεί ήταν συμφωνημένο ότι αντί των βέτο που είχαν με το Σύνταγμα το 1960, θα είχαν μια θετική ψήφο για κάθε απόφαση. Δηλαδή, από τους τέσσερις Τ/κ υπουργούς θα έπρεπε να εξασφαλίσουμε μια ψήφο τουλάχιστον, προκειμένου να ληφθεί η απόφαση. Η υπαναχώρηση του κ. Αναστασιάδη, που πηγαίνει πίσω κι από τη Ζυρίχη, αναβιώνει τους χειρότερους εφιάλτες των Τ/κ, ότι προσπαθούμε δηλαδή να ακυρώσουμε την πολιτική τους ισότητα και να τους μετατρέψουμε σε μειονότητα.
Και δεν είναι η μόνη σύγκλιση που έχει επανανοίξει ο Πρόεδρος. Είχε προηγηθεί το ζήτημα της αποκεντρωμένης ομοσπονδίας που ουσιαστικά επανανοίγει τη σύγκλιση αναφορικά με το ποιες θα είναι οι αρμοδιότητες της κεντρικής κυβέρνησης. Εσχάτως έχει θέσει και ζήτημα Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, ενώ ήταν συμφωνημένο ένα προεδρικό σύστημα για λόγους ουσίας και λειτουργικότητας στις συγκεκριμένες κυπριακές συνθήκες.
Όλα αυτά ξεφεύγουν από το πλαίσιο Γκουτέρες. Είναι γι’ αυτό που ο ΓΓ λέει ότι ενώ φραστικά και οι δύο πλευρές δέχονται το πλαίσιο, στην πράξη δεν μπορούμε να προχωρήσουμε.
Όμως ο Πρόεδρος και η ομάδα του παρουσιάζουν τις νέες ιδέες ως προσπάθειες εξόδου από το αδιέξοδο, στα πλαίσια τού τι ζήτησε ο ίδιος ο Γκουτέρες.
Μετά το Κραν
Μοντανά, ο Γ.Γ. έδωσε μια περίοδο περισυλλογής. Για να μπορέσουν να ξαναρχίσουν
συνομιλίες που να έχουν νόημα, όπως ο ίδιος τόνισε, θα πρέπει αυτές να
συνεχιστούν από εκεί που έμειναν. Δηλαδή με τις συγκλίσεις, το πλαίσιο
Γκουτέρες και τον μηχανισμό εφαρμογής της λύσης που είχε προτείνει ο ΓΓ, ο
οποίος έχει διαψεύσει τους φόβους πως θα ήταν μια συνθήκη εγγύησης με
διαφορετικά λόγια, αφού μόνο συμβουλευτικό ρόλο δίνει στις εγγυήτριες δυνάμεις.
Από εκεί ζητά ο ΓΓ να συνεχίσουμε, με τα έξι θέματα ως πακέτο. Σε διαφορετικά τραπέζια βεβαίως. Το θέμα ασφάλεια – εγγυήσεις στη διάσκεψη, τα εσωτερικά μεταξύ των δύο ηγετών, αλλά ως πακέτο, η φιλοσοφία του οποίου είναι ότι περιλαμβάνει τα πιο σημαντικά ζητήματα που απομένουν προς επίλυση και εάν συμφωνηθούν αυτά, τότε έχουμε μια στρατηγική συναντίληψη η οποία μας επιτρέπει πολύ πιο εύκολα να αντιμετωπίσουμε όλες τις υπόλοιπες εκκρεμότητες.
Είναι στην πορεία που προέκυψε το ζήτημα με τους όρους αναφοράς και τις νέες ιδέες.
Όταν ο Πρόεδρος έβαλε κάτω το ζήτημα της αποκεντρωμένης ομοσπονδίας. Από εκεί άρχισε αυτή η ιστορία. Και από τη στιγμή που η τ/κ πλευρά παρ’ όλες τις επιφυλάξεις της δεν απέρριψε αυτή την ιδέα, ο ΓΓ είπε “εντάξει συζητάτε το, βρείτε τα, αλλά με την αίσθηση του επείγοντος”. Έκτοτε δεν έγινε καμία απολύτως πρόοδος. Όταν ο Γ.Γ. λέει πως στα λόγια γίνεται δεκτό το πλαίσιο αλλά στην πράξη δεν μπορούμε να καταλήξουμε, αυτό ακριβώς υπονοεί.
Εάν όλα αυτά που γίνονται σε κυβερνητικό επίπεδο είναι τυχοδιωκτισμοί, μπορούν να ασκηθούν πιέσεις στην κυβέρνηση; Πώς μπορεί να λειτουργήσει ο κόσμος που επιδιώκει τη λύση;
Εμείς δεν κυβερνούμε. Είμαστε το μεγάλο κόμμα της αντιπολίτευσης. Θέλω να θυμίσω πως όταν ανέλαβε την προεδρία ο κ. Αναστασιάδης το 2013, κατά τον πρώτο χρόνο της διακυβέρνησής του ήμασταν η μόνη δύναμη που στεκόταν απέναντί του. Όλοι οι άλλοι ήταν μαζί του, διότι η προσπάθεια ήταν να ξαναρχίσουν οι συνομιλίες από μηδενική βάση, κάτι με το οποίο διαφωνούσαμε.
Στην πορεία, και με την εκλογή του Ακιντζί, ο οποίος επαναβεβαίωσε τις συγκλίσεις, άρχισε να κινείται κάτι. Εκεί φυσικά χαμηλώσαμε τους τόνους και ενθαρρύναμε τον κ. Αναστασιάδη να προχωρήσει. Αυτό έπρεπε να πράξουμε. Αλλά μετά το πρώτο Μοντ Πελεράν, ο Πρόεδρος έκανε ξανά στροφή και έτσι ξαναβρεθήκαμε απέναντί του. Είμαστε, λοιπόν, σταθεροί στην πολιτική μας.
Πρέπει να πω μάλιστα ότι αυτή η πολιτική δικαιώνεται μέρα με την μέρα από τις εξελίξεις. Ως εκ τούτου θα συνεχίσουμε να πορευόμαστε αταλάντευτα στο Κυπριακό, παραμένοντας σταθεροί στον στρατηγικό στόχο χωρίς ευκαιριακές παλινδρομήσεις. Εξάλλου, μπορεί αυτή τη στιγμή, για τους δικούς τους λόγους, να μη συναντούν τις τοποθετήσεις μας άλλες πολιτικές δυνάμεις, όμως μια μεγάλη μερίδα της κοινωνίας τις συναντά. Αντλώντας δύναμη από την ευρεία απήχηση των θέσεών μας ανάμεσα σε Ε/κ και Τ/κ, θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε με την ελπίδα ότι κάποια στιγμή θα τερματιστεί η καταστροφική πορεία προς την οριστική διχοτόμηση στην οποία μας οδηγούν λανθασμένες πολιτικές και τακτικισμοί.
________________________________________________________________________________
