Κύπρος: οι «επιτήδειοι
ουδέτεροι»
του Κυριάκου Πιερίδη
Ο πολιτικός αγώνας των προοδευτικών Τουρκοκυπρίων
είναι απελπιστικά μοναχικός και αυτό δεν είναι καθόλου άσχετο με όσα συμβαίνουν
στην Κύπρο από το Κρανς Μοντάνα και μετά: την αποστασιοποίηση του διεθνούς παράγοντα
και το ροκάνισμα του χρόνου από την ελληνοκυπριακή ηγεσία, σε μια διαρκή
μετατόπιση του στάτους κβο προς επικίνδυνη αποσταθεροποίηση.
Στη χαλιναγώγηση των
Τουρκοκυπρίων και τον παραμερισμό του Μουσταφά Ακιντζί επιδίδεται πλέον η
ηγεσία της Τουρκίας σε μια οριακή στιγμή για την Κύπρο, κατά την οποία η
ελληνοκυπριακή ηγεσία υπό τον Κύπριο πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη εξακολουθεί να
συμπεριφέρεται χωρίς στρατηγική επίλυσης ως «επιτήδειος ουδέτερος» και η Ε.Ε.
παραμένει θεατής.
Τα γεγονότα των τελευταίων ημερών αφήνουν ερωτήματα
για το μέχρι πού μπορεί να φτάσει το μένος της Τουρκίας σε βάρος του Μ.
Ακιντζί. Είναι δύσκολο να εκτιμήσει κανείς με ποιον τρόπο επηρεάζει η πίεση
αυτή τη σημαντική μερίδα των Τουρκοκύπριων ψηφοφόρων που ασπάζονται την
προοδευτική πολιτική Ακιντζί, μέχρι τις εκλογές του Απριλίου.
Η αντιπαράθεση που ξέσπασε είναι έκδηλα βαθιά
πολιτική και με τη μορφή που λαμβάνει είναι δυνατόν να προκαλεί συσπείρωση των
Τουρκοκυπρίων. Η τουρκική μεθόδευση, υπό άλλες συνθήκες θα προκαλούσε την
αντίδραση τουλάχιστον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και την αφύπνιση της
ελληνοκυπριακής ηγεσίας, αλλά τίποτε από τα δύο δεν συμβαίνει, παρά το γεγονός
ότι οι εξελίξεις θα επηρεάσουν σοβαρά το μέλλον του νησιού.
Μέχρι στιγμής, ο πολιτικός αγώνας των προοδευτικών
Τουρκοκυπρίων μοιάζει να είναι απελπιστικά μοναχικός και το γεγονός αυτό δεν
είναι καθόλου άσχετο με όσα συμβαίνουν στην Κύπρο από το Κρανς Μοντάνα και
μετά: την αποστασιοποίηση του διεθνούς παράγοντα και το ροκάνισμα του χρόνου
από την ελληνοκυπριακή ηγεσία, σε μια διαρκή μετατόπιση του στάτους κβο προς
επικίνδυνη αποσταθεροποίηση.
Προσάρτηση ή επανένωση
Για όλη την εβδομάδα η τουρκική ηγεσία «βομβάρδιζε»
τους Τουρκοκυπρίους με αφορμή την αναφορά Μ. Ακιντζί στην εφημερίδα Guardian
ότι θα συνιστούσε φρικτή εξέλιξη για την Κύπρο και τους Τουρκοκυπρίους η
προσάρτηση του Βορρά στην Τουρκία. Σε αυτό το ζήτημα –που καθίσταται πλέον και
το εκλογικό δίλημμα– ο Ακιντζί έκανε την κατηγορηματική τοποθέτηση «δεν θα γίνω
δεύτερος Tayfur Sökmen», υπονοώντας τον ηγέτη της Αλεξανδρέττας (Hatay), της
πάλαι ποτέ επαρχίας της Συρίας που το 1939 προσαρτήθηκε από την Τουρκία.
Η θέση αυτή προκάλεσε την έκρηξη πρώτα των ακροδεξιών
Τούρκων και του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ο οποίος κατηγόρησε (8/2) τον Ακιντζί ότι
έχει κρυφή ατζέντα: «Έχει προ πολλού μπει στην τροχιά της ένωσης, έχει
αλυσοδέσει τους Τουρκοκυπρίους στα σχέδια των Ελληνοκυπρίων και θέλει να
μειώσει την εξάρτησή τους από την Τουρκία, αντί να την ευχαριστεί…».
Τη σκυτάλη πήραν (9/2) οι ανώτεροι αξιωματούχοι της
τουρκικής κυβέρνησης και στις 10/2 ανέλαβε τον κατ' εξοχήν ρόλο του κατήγορου ο
ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου: «Εμείς (η Τουρκία) περάσαμε πολλά στη διαδικασία των
διαπραγματεύσεων. Εγώ με τέτοιον αναξιόπιστο πολιτικό δεν συνεργάστηκα ποτέ.
Τις επόμενες μέρες θα δώσω και παραδείγματα», προειδοποίησε. Ο Τσαβούσογλου
κατηγορεί τον Ακιντζί ότι προέβη σε αποκαλύψεις που δεν έπρεπε και κατέληξε:
«Δεν ταιριάζει στον τουρκοκυπριακό λαό ένας τέτοιος αναξιόπιστος πολιτικός».
Υπαινιγμοί και παρασκήνια
Οι υπαινιγμοί Τσαβούσογλου αφορούν μια σειρά από
γεγονότα που έκαναν την τουρκική κυβέρνηση να τον αποκλείσει από συνομιλητή της
γιατί δεν υποτάσσεται στα κελεύσματά της. Ξεχωρίζει η αποκάλυψη Ακιντζί ύστερα
από σύσκεψη στη Λευκωσία τον Απρίλιο του 2018, ότι ο Τσαβούσογλου απαίτησε από
τους Τουρκοκύπριους πολιτικούς να αποδεχθούν και να θέσουν στο διαπραγματευτικό
τραπέζι διχοτομικές λύσεις, όπως συνομοσπονδία, δύο κράτη και «ταϊβανοποίηση».
Ο Μ. Ακιντζί αντέδρασε εντός της σύσκεψης, λέγοντας
στον Τσαβούσογλου ότι δεν πρόκειται ποτέ, ενόσω είναι ηγέτης των Τουρκοκυπρίων,
να βγει από τις παραμέτρους του ΟΗΕ για ομοσπονδιακή λύση με πολιτική ισότητα.
Μάλιστα, αμέσως μετά, αποκάλυψε σε δημοσιογραφική διάσκεψη, ενώπιον του
Τσαβούσογλου, ότι ο Τούρκος ΥΠΕΞ έγινε δέκτης τέτοιων εισηγήσεων από τον ίδιο
τον Κύπριο πρόεδρο Ν. Αναστασιάδη λίγο πριν από το δείπνο-ναυάγιο στο Κρανς
Μοντάνα.
Επιπρόσθετα, ο Μ. Ακιντζί τις ίδιες εκείνες ημέρες,
εν μέσω αντεγκλήσεων με τον Τσαβούσογλου, ανακοίνωσε στις 30 Απριλίου 2018
αποδοχή του πλαισίου Γκουτέρες και κάλεσε τον Ν. Αναστασιάδη να το
συνυπογράψουν ως στρατηγική συμφωνία, όπως ακριβώς απαιτούσε ο γενικός
γραμματέας του ΟΗΕ για κατάληξη των διαπραγματεύσεων.
Αντίθετα, ο Ν. Αναστασιάδης απέρριψε με διάφορα
προσχήματα την πρόταση Ακιντζί και προχώρησε τον Σεπτέμβριο του 2018 σε νέα
μυστική συνάντηση με τον Τσαβούσογλου, παρουσία του ΥΠΕΞ Νίκου Χριστοδουλίδη.
Από τότε, ο ίδιος ο Τούρκος ΥΠΕΞ προέβη σε αποκαλύψεις ότι συζήτησε με τον Ν.
Αναστασιάδη σενάρια για κάποιας μορφής διχοτόμηση (συνομοσπονδία) και
διαμοιρασμό του φυσικού αερίου.
Η διακριτή διαφοροποίηση Ακιντζί για όλο αυτό το
διάστημα διεύρυνε το χάσμα που τον χωρίζει από την τουρκική κυβέρνηση, ενώ την
ίδια περίοδο και μέχρι τον Αύγουστο του 2019 ο Ν. Αναστασιάδης απέρριπτε το
πλαίσιο Γκουτέρες και με διάφορες προφάσεις συνέχιζε την παρελκυστική πολιτική
του. Χρειάστηκε να περάσουν 30 μήνες από το Κρανς Μοντάνα για να επανέλθει ο
Κύπριος πρόεδρος σε όσα συμφωνήθηκαν (πλαίσιο Γκουτέρες, συγκλίσεις), και αυτό
έγινε εφικτό μόνον ύστερα από την αφόρητη πίεση του γενικού γραμματέα, που τον
κάλεσε μαζί με τον Μ. Ακιντζί στην τριμερή συνάντηση του Βερολίνου.
Είναι εξάλλου επιβεβαιωμένο ότι ο Τουρκοκύπριος
ηγέτης πήγε στο Βερολίνο χωρίς προηγούμενη διαβούλευση με τον Μεβλούτ
Τσαβούσογλου, ο οποίος αρνείται να προσέλθει στο επόμενο στάδιο, μια άτυπη
πενταμερή με σύνθεση Κρανς Μοντάνα, πριν από τις τουρκοκυπριακές εκλογές. Οι
θέσεις που εκφράζει ο Τουρκοκύπριος ηγέτης για να κρατήσει ανοιχτή την ελπίδα
για επανένωση της Κύπρου δεν βρίσκουν σύμφωνη την τουρκική εξωτερική πολιτική
που πλέον, με άλυτο το Κυπριακό και χωρίς ευθύνη για το αδιέξοδο, επιχειρεί να
ανοίξει όλα τα μέτωπα διεκδικήσεων στις θάλασσες, στοχεύοντας σε διπλή
διχοτόμηση (και στο νησί και στις ΑΟΖ).
Οι εθνικιστές Τουρκοκύπριοι ανθυποψήφιοι του και
ευνοούμενοι της Άγκυρας, ο Ερσίν Τατάρ, «πρωθυπουργός», και ο Κουντρέτ Οζερσάι,
«υπουργός Εξωτερικών» των Τουρκοκυπρίων, δεν κρίνονται επαρκείς για να
εκτοπίσουν τον Ακιντζί και γι’ αυτό την ορχήστρα των επιθέσεων διευθύνει τώρα ο
Τσαβούσογλου.
Ο ίδιος ο Ταγίπ Ερντογάν δεν εκτέθηκε δημόσια αλλά σε
εσωτερικό κομματικό κύκλο άφησε να διαρρεύσει η δυσαρέσκειά του προς τον
Ακιντζί. Χαρακτήρισε «πολύ ατυχή και προσβλητική» τη θέση του τωρινού
Τουρκοκύπριου ηγέτη «για τους αγώνες του Ραούφ Ντενκτάς και του Φαζίλ
Κιουτσιούκ» (πρώτου αντιπροέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας).
Είναι η πρώτη φορά που επικαλείται το πιο απεχθές για
εκείνον πρόσωπο στην Κύπρο, τον Ραούφ Ντενκτάς, σε μια μελετημένη παρέμβαση για
να σπρώξει τους Τουρκοκύπριους ψηφοφόρους προς τους εθνικιστές υποψηφίους. Άλλωστε
τα χνώτα Ερντογάν-Ακιντζί δεν ταιριάζουν, αφού ο Τούρκος πρόεδρος γνωρίζει ότι
έχει να κάνει με έναν μετριοπαθή ευρωπαϊστή και ιδεολογικά κοσμικό πολιτικό.
Θρίλερ μέχρι τον Απρίλιο
Το σκηνικό που τείνει να στηθεί, θα μετατρέψει τις
επόμενες ημέρες σε πραγματικό θρίλερ. Το μένος της Άγκυρας συνδέεται προφανώς
με το γεγονός ότι ο Μ. Ακιντζί είναι σε θέση να εκφράσει την πλειοψηφία των
Τουρκοκυπρίων και να επανεκλεγεί. Σε άλλες εποχές θα ήταν δυνατό να εξεταστούν
πιο… δραστικές επιλογές, αλλά τώρα αναγκαστικά έχουν επιστρατευτεί ο ανοιχτός
εκφοβισμός, οι συκοφαντίες σε βάρος της προσωπικότητας Ακιντζί, η περιρρέουσα
ατμόσφαιρα για διασάλευση των δεσμών με τη «μητέρα πατρίδα» Τουρκία και ασφαλώς
το μοίρασμα ρουσφετιών και χρημάτων μέσω της ελεγχόμενης από τους δεξιούς
τουρκοκυπριακής διοίκησης και της τουρκικής πρεσβείας που εκδίδει τις επιταγές.
Όσα συμβαίνουν, για πρώτη φορά στη νεότερη ιστορία
του Κυπριακού διαλανθάνουν της προσοχής των ξένων διπλωματικών αντιπροσωπειών,
αλλά και των Βρυξελλών, που στο παρελθόν, ιδιαίτερα οι Ευρωπαίοι, αλλά και οι
Αμερικανοί, τηρούσαν δυναμική στάση.
Η απάθεια, ιδιαίτερα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δεν
είναι άσχετη με την αποστασιοποίηση μετά το Κρανς Μοντάνα, όταν ο ΟΗΕ και η
Ε.Ε. διά των ανωτάτων αξιωματούχων τους είδαν με τα μάτια τους να
γελοιοποιείται η πιο ελπιδοφόρα προοπτική επίλυσης του Κυπριακού. Το γεγονός αυτό
ώθησε ορισμένους στις Βρυξέλλες να αναφέρονται απαξιωτικά για την Κύπρο και να
αμφισβητούν τις πραγματικές προθέσεις τους.
Η αποξένωση των Ευρωπαίων υπήρξε και συνειδητή και
μεθοδευμένη στάση του υπουργείου Εξωτερικών της Κύπρου, μέσα στο οποίο ηγεμονεύουν
αντιλήψεις για συντήρηση του στάτους κβο, ποτέ όμως δεν θα ήταν διατεθειμένοι
να αποδεχθούν την ιδέα της πολιτικής ισότητας και του διαμοιρασμού εξουσίας με
τους Τουρκοκυπρίους.
Χαρακτηριστικές είναι και οι δημόσιες τοποθετήσεις
αξιωματούχων της κυβέρνησης Αναστασιάδη, με τις οποίες αρκούνται να
επισημαίνουν για όλα όσα συμβαίνουν ότι συνιστούν… δικαίωση της θέσης τους για
την αδιαλλαξία της Τουρκίας.
https://www.efsyn.gr/politiki/231400_kypros-oi-epitideioi-oydeteroi
__________________________________________________________________________
