«ΛΑΜΠΡΑΚΗΣ - ΚΥΠΡΟΣ, Κοινή Πορεία Ειρήνης»

του Πάνου Τριγάζη

- - - - - - - - - - - -

ΠΡΩΤΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

ΠΕΜΠΤΗ 19 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2019 - 19:00

ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ - ΑΘΗΝΑ:

Η άγνωστη σχέση του Γρηγόρη Λαμπράκη με την Κύπρο (ΕΦΣΥΝ)

Η άγνωστη σχέση Γρηγόρη Λαμπράκη - Κύπρου (Η ΑΥΓΗ)

- - - - - - - - - - - - - - - -

Εισαγωγή του βιβλίου από τον συγγραφέα, Πάνο Τριγάζη

Ποια η σχέση του Λαμπράκη με το Κυπριακό; Εδώ και τουλάχιστον μισό αιώνα, το Κυπριακό αποτελεί πρόβλημα ειρήνης στο νησί και τη Μεσόγειο. Θα έλεγα ότι και οι αντιαποικιοκρατικοί αγώνες του κυπριακού λαού ήσαν αγώνες για την ειρήνη, η οποία δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς ελευθερία και ανεξαρτησία. Προφανώς ο Λαμπράκης, ο οποίος δολοφονήθηκε σχετικά νέος (ήταν 50 ετών το 1963), δεν έζησε όλες τις φάσεις του κυπριακού προβλήματος. Εζησε, όμως, ίσως την πιο κρίσιμη περίοδο, από τον ένοπλο αγώνα της ΕΟΚΑ το 1955-59 μέχρι τα πρώτα χρόνια ζωής της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Μιλώντας για πορεία ειρήνης εννοώ πορεία διεκδίκησης της ειρήνης, που μπορεί να είναι ειρηνική, πολύ ταραγμένη, ενίοτε και ματωμένη. Τέτοια είναι η πορεία ειρήνης της Κύπρου, εδώ και πολλές δεκαετίες, που από το 1963 έχει δύο πτυχές, την εσωτερική και τη διεθνή.

Η πρώτη, δυστυχώς και τελευταία, διεθνής πορεία ειρήνης που έκανε ο Γρηγόρης Λαμπράκης ήταν μαζί με εκατό Κύπριους του Λονδίνου από το Ολντερμάστον στο Χάιντ Παρκ (12-14 Απριλίου 1963), απόστασης ογδόντα χιλιομέτρων και διάρκειας τεσσάρων ημερών, για την οποία κράτησε και ημερολόγιο που συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο αυτό. Ακολούθησε, μία εβδομάδα μετά, η πρώτη Μαραθώνια Πορεία Ειρήνης.

Η πορεία ειρήνης του Λαμπράκη ξεκίνησε από τη βιοπάλη στη γενέτειρά του, συνεχίστηκε με τις λαμπρές επιδόσεις του στους αθλητικούς στίβους, τις οποίες διαδέχτηκαν η ένταξή του στο ΕΑΜ για την απελευθέρωση της Ελλάδας από τον φασισμό, καθώς και η ανάδειξή του σε κορυφαίο λειτουργό της Ιατρικής.

Τη χρονιά που δολοφονήθηκε ο Λαμπράκης (1963) δέχτηκε βαρύτατο πλήγμα και η ειρήνη στην ανεξάρτητη Κύπρο, με την έναρξη των διακοινοτικών συγκρούσεων.

Ο υπότιτλος «Κοινή Πορεία Ειρήνης» θα μπορούσε να περιέχει και άλλα επίθετα, όπως ελπιδοφόρα, ηρωική, αλλά και μαρτυρική. Μάρτυρας της ειρήνης είναι ο Λαμπράκης και ως μάρτυρας απεικονίζεται σε σκίτσα και ζωγραφικούς πίνακες, τα πρώτα χρόνια μετά τη δολοφονία του.

Πορεία ηρωισμού, αλλά και μαρτυρίου, αποτελεί και το Κυπριακό, με πολλές καμπές και πολλά ορόσημα. Ατέλειωτος ο κατάλογος των ηρώων του κυπριακού αγώνα, που αρχικά ήταν αγώνας για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, αλλά μετά την ανεξαρτησία της Κύπρου πήρε τη μορφή αγώνα για την υπεράσπιση της υπόστασής της, με το να κρατηθεί η Κυπριακή Δημοκρατία μακριά από την αντιπαράθεση Ανατολής - Δύσης, εντασσόμενη, με απόφαση του προέδρου Μακαρίου, στο Κίνημα των Αδεσμεύτων χωρών και όχι στο ΝΑΤΟ. Οι δρόμοι πολλών πόλεων της Ελλάδας φέρουν τα ονόματα της ίδιας της Κύπρου, του Γρηγόρη Αυξεντίου και των Καραολή και Δημητρίου, για να αναφέρω μόνο τους πλέον γνωστούς από τους ήρωες και μάρτυρες της κυπριακής ελευθερίας.

1964 Παγκύπρια Πορεία Ειρήνης

κατά των Βρετανικών Βάσεων

Το κίνημα ειρήνης στην Ελλάδα, το οποίο είχε (και έχει) στις τάξεις του πολλούς Κύπριους αγωνιστές, αναπτύχθηκε μετεμφυλιακά, με το Κυπριακό ανάμεσα στα κύρια θέματά του και τη νεολαία στις πρώτες γραμμές. Πάντοτε τα κινήματα ειρήνης, που μετά το 1945 απέκτησαν χαρακτήρα αντιιμπεριαλιστικό και αντιπυρηνικό, στηρίχτηκαν για την ανάπτυξή τους στη συμμετοχή της νέας γενιάς, όπως συνέβη στην Αμερική με το κίνημα κατά του «βρόμικου πολέμου» στο Βιετνάμ, αλλά και στην Ευρώπη με το αντιπυρηνικό κίνημα των δεκαετιών 1970 και 1980.

Πολύ περισσότερο μετά το 1974, το Κυπριακό κατέστη κεντρικό πρόβλημα ειρήνης για την Ανατολική Μεσόγειο. Γι’ αυτό και τα σημερινά κινήματα αλληλεγγύης με τον κυπριακό λαό θεωρούν ότι η αναγκαία –όσο ποτέ πριν– λύση του προβλήματος μπορεί να μετατρέψει την επανενωμένη Κύπρο σε γέφυρα ειρήνης της Ευρώπης με τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Από κανένα σχέδιο ειρήνης της Ε.Ε. για τις περιοχές αυτές δεν μπορεί να απουσιάζει το Κυπριακό. Σήμερα, το σύνθημα της μετά το 1974 Διεθνούς Επιτροπής Αλληλεγγύης με τον Κυπριακό Λαό, που ήταν «Η Κύπρος αγωνίζεται για τον κόσμο – ο κόσμος πρέπει να αγωνιστεί για την Κύπρο», μπορεί να τροποποιηθεί ως εξής: «Η Κύπρος αγωνίζεται για την Ευρώπη και τις αξίες της – Η Ε.Ε. οφείλει να εργαστεί για ειρηνική και ανεξάρτητη Κύπρο».

Η πρώτη δική μου διαδήλωση, σε ηλικία 10 ετών, ήταν για το Κυπριακό. Το 1960, όντας μαθητής του Πρώτου Δημοτικού Σχολείου Πύργου, είχα λάβει μέρος με το σχολείο μας στην υποδοχή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στην πρωτεύουσα της Ηλείας. Ο Μακάριος βρισκόταν στο κτίριο της Μητρόπολης Ηλείας και είχαμε κάνει πορεία από το σημερινό Δικαστικό Μέγαρο Πύργου, φωνάζοντας «Αυτοδιάθεση». Πολύ αργότερα, όντας φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, γνώρισα πολλούς Κύπριους και την κουλτούρα τους, μέσω και της μεγάλης και δημιουργικής κυπριακής παροικίας του Λονδίνου, η οποία παίζει ρόλο και στη βρετανική πολιτική ζωή και είχε συμπαρασταθεί ενεργά στον τότε αντιδικτατορικό αγώνα του ελληνικού λαού.

Μεταδικτατορικά, είχα την ευκαιρία να επισκεφθώ την Κύπρο πολλές φορές και να συναντηθώ με πολιτικούς ηγέτες των δύο Κοινοτήτων. Συνεπώς, ο δεσμός μου με τον κυπριακό λαό είναι πολύχρονος και πολύμορφος. Κι αν δεν ήμουν πολίτης της Ελλάδας, θα ’θελα να ήμουν της Κυπριακής Δημοκρατίας, τα 60 χρόνια της οποίας θα τιμήσουμε το 2020.

Πάνος Τριγάζης Ιούλιος 2019

https://www.efsyn.gr/politiki/204338_lamprakis-kypros-koini-poreia-eirinis

- - - - - - - - - - - - - - - - -

ΟΤΑΝ ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΤΩΝ ΚΥΠΡΙΩΝ ΣΥΝΑΝΤΗΣΑΝ ΤΟΝ ΓΡΗΓΟΡΗ ΛΑΜΠΡΑΚΗ

του Γεώργιου Μιχαηλίδη *

Στο νέο βιβλίο του Πάνου Τριγάζη ο εμβληματικός αγωνιστής της Ειρήνης Γρηγόρης Λαμπράκης συναντάται με τους αγώνες των Κυπρίων για Ειρήνη και Ανεξαρτησία. Και ορθά ο Πάνος Τριγάζης αναφέρεται στην κοινή δράση και αντιπολεμικές πορείες που διοργανώθηκαν με τη άμεση συμμετοχή του Λαμπράκη και της Κυπριακής παροικίας στη Βρετανία στην περίοδο του αντιαποικιακού αγώνα.

Και παρότι μετά την εγκληματική δολοφονία του το 1963 αυτό δεν θα μπορούσε να συμβεί μετέπειτα, στην πράξη η συνάντηση αυτή έγινε πολλές φορές.

Η Μαραθώνια πορεία ειρήνης το 1963 (χρονιά που κατέρρευσε η δικοινοτική διοίκηση στην Κύπρο, ξεκίνησαν οι διακοινοτικές συγκρούσεις, και άρχισαν να εξυφαίνονται τα Αμερικανο-Βρετανο-Νατοϊκά σχέδια διαμελισμού της Κύπρου γνωστά από τον ΥΠΕΞ της ΗΠΑ Άτσενσον), ενέπνευσε το Κυπριακό κίνημα Ειρήνης που οργάνωσε έκτοτε σχεδόν ετήσια μαζικές πορείες ειρήνης στις αγγλικές βάσεις με σύνθημα «Έξω οι Βρετανικές Βάσεις, Ειρήνη και Ανεξαρτησία στην Κύπρο».

1964 Παγκύπρια Πορεία Ειρήνης

κατά των Βρετανικών Βάσεων

Οι Κύπριοι στην Ελλάδα (κυρίως φοιτητές) συμμετείχαν στις διάφορες πορείες ειρήνης διασυνδέοντας τα επίκαιρα μηνύματα ειρήνης (πχ αντιπολεμικά για το Βιετνάμ, για την διεθνή ύφεση, κλπ) με τα συνθήματα για την Ειρήνη και ανεξαρτησία της Κύπρου. Ως νεαρός φοιτητής συμμετείχα στα 20χρονα της πρώτης Μαραθώνιας πορείας ειρήνης με τις εμβληματικές ακτινωτές πορείες που έγιναν από το Μαραθώνα, την Κερασίτσα (γενέτειρα του Γρ. Λαμπράκη), τη Θεσσαλονίκη (τόπο της δολοφονίας του) και το Ελληνικό (αμερικανική βάση).

Είχαμε συμμετοχή στα Ελληνικά κινήματα ειρήνης και τις δράσεις τους διασυνδέοντας τα δικά μας αιτήματα, με εκείνα άλλων λαών που αγωνίζονταν για Ειρήνη και Δημοκρατία (Νέλσων Μαντέλα – Απαρτχάϊντ, Νικαράγουα – Σομόζα, Χιλή – δικτατορία του Πινοσέτ, κ.ά.).

Η συνεισφορά του Ελληνικού κινήματος Ειρήνης στην Κύπρο ήταν σημαντική στην ίδρυση της Πανελλήνιας Επιτροπής Αλληλεγγύης με τον Κυπριακό Λαό (ΠΕΑΚΛ) με Πρόεδρο τον Θανάση Κανελλόπουλο και γραμματέα τον Νίκο Φωτιάδη. Στην Πάτρα όπου και σπούδαζα είχαμε και τοπικό παράρτημα την Αχαϊκή Επιτροπή Αλληλεγγύης με τον Κυπριακό Λαό (ΑΧΕΑΚΛ) με Πρόεδρο τον Θεόδωρο Άννινο, Δήμαρχο Πατρέων και γραμματέα τον Δημήτρη Βουλδή, Πρόεδρο της τοπικής Επιτροπής Ειρήνης.

ΠΕΑΚΛ

Κάθε βήμα και ενέργεια μας διασταυρωνόταν μεταφορικά με τα βήματα των μαρτύρων της Ειρήνης ΝΙΚΟ ΝΙΚΗΦΟΡΙΔΗ και ΓΡΗΓΟΡΗ ΛΑΜΠΡΑΚΗ. Έτσι και το 2014 ιδρύσαμε την Πρωτοβουλία Ειρήνης και Αλληλεγγύης «Έτος Κύπρου» με Πρόεδρο την Μαρία Γιαννακάκη.

«ΕΤΟΣ ΚΥΠΡΟΥ»

Εξ αιτίας των γεγονότων του 1974 (πραξικόπημα και εισβολή) διάφορα κινήματα της Κύπρου (γυναίκες, νεολαία, φοιτητές, ειρήνης, συνδικαλιστικό, δημοσιογράφοι, κλπ) είχαμε δραστήρια συμμετοχή με αντίστοιχα διεθνή και ευρωπαϊκά για να κρατούμε το δικό μας αγώνα στην επικαιρότητα. Μέσα από τη συμμετοχή μας σε αυτά πολλές φορές συναντηθήκαμε με τα βήματα του Γρηγόρη Λαμπράκη, και το διαχρονικό φιλειρηνικό του μήνυμα. Συχνά σε κοινές δράσεις με συμπατριώτες μας Τουρκοκύπριους. Δράσαμε μέσα από τη Διεθνή Επιτροπή Αλληλεγγύης με τον Κυπριακό Λαό που είχε ως Πρόεδρο του τον χαρισματικό Ρόμες Σάντρα (Πρόεδρο του Παγκόσμιου Συμβούλιου Ειρήνης) και την Ευγενία Κιράνοβα. Ο Νικηφορίδης, ο Λαμπράκης ήταν στις κορυφαίες μορφές του παγκόσμιου φιλειρηνικού κινήματος μαζί με τον Ζολιό Κιουρί, τον Πικάσο, τον Μπέρναρντ Ράσελ, και φυσικά εμπνευστές όλων μας.

Ειδικότερα θέλω να κάνω αναφορά στη Διεθνή Ένωση Φοιτητών (ΔΕΦ), η οποία και με τίμησε με το αξίωμα του Γενικού της Γραμματέα (από το 1983 ως το 1992). Το σύνθημα «Η Κύπρος αγωνίζεται για τον Κόσμο» για να . . . «και ο Κόσμος αγωνίζεται για την Ειρήνη στην Κύπρο», ήταν ο κυρίαρχος μπούσουλας μας. Έτσι κατορθώσαμε το 1977, σε διεθνή συνάντηση της ΔΕΦ στην Λευκωσία (τότε με την προκάτοχο μου στη ΔΕΦ Χριστίνα Βαλανίδου) να οργανωθεί η πρώτη επίσκεψη διεθνούς αντιπροσωπείας που περιλάμβανε και Ε/Κ οργανώσεις νεολαίας και φοιτητών στα κατεχόμενα. Το δε 1989 σε ανάλογη συνάντηση έγινε κατορθωτό να επιτραπεί στο Λήδρα Παλάς ένα κοινό αντάμωμα Ε/κ και Τ/κ νέων και φοιτητών (το πρώτο μετά το 1983 που έγινε με την ανακήρυξη του παράνομου διαχωριστικού κράτους του Ντενκτάς).