Ορατός ο κίνδυνος διολίσθησης σε συνομοσπονδιακή διευθέτηση

Μετά την άτυπη διάσκεψη της Γενεύης πού βρίσκεται το Κυπριακό; Από τις απαντήσεις που δίνουν ο αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Δικαίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Πανεπιστημίου Κύπρου, Άρης Κωνσταντινίδης και ο διεθνολόγος, μέλος του Π.Γ. του ΑΚΕΛ, επικεφαλής του Γραφείου Κυπριακού της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ, Τουμάζος Τσιελεπής, ο καθείς μπορεί να βγάλει τα συμπεράσματά του. Και οι δύο συμφωνούν ότι η ε/κ πλευρά θα πρέπει να παραμείνει αταλάντευτη στο πλαίσιο της ΔΔΟ, για να απομακρυνθεί ο κίνδυνος διολίσθησης σε συνομοσπονδιακή διευθέτηση. Ωστόσο ο μεν Άρης Κωνσταντινίδης θεωρεί ότι η αποκεντρωμένη ομοσπονδία είναι μια διέξοδος, ο δε Τ. Τσιελεπής ότι πρέπει να εμμένουμε στις επιτευχθείσες συγκλίσεις, εστιάζοντας στην υποβολή εποικοδομητικών προτάσεων μόνο στα εκκρεμούντα ζητήματα.

  

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:

Κάποιοι μίλησαν για επιτυχή διαχείριση της Πενταμερούς, κάποιοι άλλοι χαρακτήρισαν τα αποτελέσματα απογοητευτικά και άλλοι ότι είμαστε ένα βήμα πριν τη διχοτόμηση. Εσείς πώς αποτιμάτε το αποτέλεσμα της άτυπης διάσκεψης της Γενεύης;

 

Υπό ποιες προϋποθέσεις νομίζετε ότι η επόμενη άτυπη διάσκεψη θα πετύχει το στόχο για επανέναρξη των συνομιλιών;

 

Τι πρέπει να προσέξει η ε/κ πλευρά ώστε να απομακρυνθεί ο κίνδυνος να διολισθήσει σε αναζήτηση λύσης συνομοσπονδίας και να πλησιάσουν οι δύο πλευρές τη «μέση» λύση μεταξύ ΔΔΟ και δύο κρατών, όπως λέγεται ότι επιδιώκουν τρίτοι;

 

Άρης Κωνσταντινίδης:

«Η ε/κ πλευρά να παραμείνει αταλάντευτα προσηλωμένη στο πλαίσιο ΔΔΟ»

Η άτυπη διάσκεψη της Γενεύης έγινε υπό ιδιαίτερα αρνητικές συνθήκες. Κατά την άποψή μου, το πρόσημο υπό τις περιστάσεις είναι θετικό, χωρίς να απουσιάζουν και ορισμένες αρνητικές εξελίξεις. Κατ’ αρχάς, παρόλο που δεν επετεύχθη το ζητούμενο, που ήταν η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, αυτό δεν ήταν το επικρατέστερο σενάριο κατά τη μετάβασή μας στη Γενεύη, λόγω της ιδιαίτερα αρνητικής ρητορικής και των εκτός πλαισίου προτάσεων για λύση δύο κρατών που κατέθετε επανειλημμένα και δημοσίως η τουρκική/τουρκοκυπριακή πλευρά. Είναι επίσης αρνητική εξέλιξη ότι δόθηκε επίσημο διεθνές βήμα στον Τατάρ να διατυπώσει και αναπτύξει την πρόταση για δύο κράτη. Ωστόσο, η αρνητική αυτή εξέλιξη υπερκεράζεται από την ξεκάθαρη αρνητική τοποθέτηση όλων των εμπλεκομένων στο αφήγημα περί δύο κρατών. Η επιμονή του Γενικού Γραμματέα, των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο υφιστάμενο πλαίσιο λύσης διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας ήταν ξεκάθαρη και έστειλε ηχηρό μήνυμα στην άλλη πλευρά, που καλείται πλέον να διαχειριστεί ένα αδιέξοδο αφήγημα. Η πλευρά μας ανέπτυξε ισχυρά νομικά και πολιτικά επιχειρήματα που δεν άφηναν περιθώριο για άλλο αποτέλεσμα. 

Επανέναρξη των συνομιλιών μπορεί να γίνει μόνο στο πλαίσιο ΔΔΟ. Συνεπώς, η τουρκική/τουρκοκυπριακή πλευρά θα πρέπει να εγκαταλείψει τους ευσεβείς πόθους περί λύσης δύο κρατών και να επανέλθει στο ισχύον πλαίσιο και στις συγκλίσεις που έχουν επιτευχθεί. Θεωρώ ότι αργά ή γρήγορα η κοινή γνώμη στα κατεχόμενα θα αντιληφθεί ότι το αφήγημα Τατάρ περί δύο κρατών είναι αδιέξοδο και ελπίζω να υπάρξει ακόμη ισχυρότερη τάση στην τουρκοκυπριακή κοινότητα υπέρ της ομοσπονδιακής λύσης. Παράλληλα, η δική μας πλευρά θα πρέπει να παραμείνει αταλάντευτα πιστή και πειστική στο πλαίσιο ΔΔΟ, με ρητορική και πράξεις που θα το αποδεικνύουν καθημερινά. Είναι εξίσου σημαντικό να γίνει αντιληπτό από το σύνολο των ελληνοκυπριακών πολιτικών δυνάμεων και από την κοινωνία ότι η διεθνής κοινότητα θεωρεί απαράδεκτο το status quo στην Κύπρο, αλλά και ότι δεν θα δεχτεί άλλο πλαίσιο λύσης από αυτό της ΔΔΟ. Είναι επίσης κρίσιμο για την επανέναρξη των συνομιλιών να μην υπάρξουν μονομερείς ενέργειες που θα υπονομεύσουν τις σχετικές προσπάθειες. 

Ως προς τούτο, ελπίζω ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορέσει να βρει τη χρυσή τομή σχετικά με τη μελλοντική σχέση της με την Τουρκία, ώστε η Τουρκία να έχει κίνητρο να στηρίξει την επανέναρξη των συνομιλιών. Πιστεύω ακόμη ότι η κυρία Λουτ, ως προσωπική απεσταλμένη του ΓΓ, θα πρέπει να συνεχίσει να κινείται εντός του προδιαγεγραμμένου πλαισίου που καθορίζουν τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Το προσεχές ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας για την ανανέωση της ειρηνευτικής δύναμης στην Κύπρο θα είναι επίσης κρίσιμο για την πορεία των εξελίξεων. 

Η ε/κ πλευρά θα πρέπει να παραμείνει αταλάντευτη στο πλαίσιο της ΔΔΟ, αξιοποιώντας στο έπακρο το λεκτικό και τις πρόνοιες των σχετικών ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας, αλλά και άλλων διεθνών κειμένων που συναπαρτίζουν το πλαίσιο ομοσπονδιακής επίλυσης του Κυπριακού, όπως έγινε στη Γενεύη και αποκρούστηκε επιτυχώς η πρόταση περί δύο κρατών. Σε αυτό το πλαίσιο εκτιμώ ότι θα πρέπει εν καιρώ να προωθηθεί η πρόταση για αποκεντρωμένη ομοσπονδία, που παραμένει εντός του πλαισίου της ΔΔΟ, δίδοντας όμως παράλληλα τη δυνατότητα στις δύο συνιστώσες πολιτείες να συμβιώνουν δημιουργικά σε ένα σύγχρονο λειτουργικό κράτος με σεβασμό στο ευρωπαϊκό κεκτημένο και στα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των πολιτών.

 

Τουμάζος Τσιελεπής:

«Εντεινόμενες βολιδοσκοπήσεις αφορούν τροποποίηση συγκλίσεων που αγγίζουν τη συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας και την κυριαρχία»

Δεν αναμέναμε ότι θα προέκυπτε κάποιο θεαματικό αποτέλεσμα από την άτυπη διάσκεψη της Γενεύης, αφού μετά το Κρανς Μοντανά η Τουρκία επέστρεψε στη θέση για λύση δύο κρατών στο νησί και μεθόδευσε την αναρρίχηση του κ. Τατάρ στην ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Στη διάσκεψη της Γενεύης τόσο ο Γ.Γ. του ΟΗΕ όσο και τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας απέρριψαν την αναχρονιστική αυτή αξίωση. 

Αναμενόμενη αλλά σίγουρα θετική η εξέλιξη, κάτι όμως που δεν αλλάζει το γεγονός ότι δεν κατέστη δυνατή η διάρρηξη του αδιεξόδου. Το απαράδεκτο στάτους κβο συνεχίζεται και αλλάζει συνεχώς σε βάρος μας, ενώ ελλοχεύει υπαρκτός κίνδυνος εκτροχιασμού και συνέχισης των τετελεσμένων, μάρτυρες των οποίων είμαστε από την επομένη της αποτυχίας στο Κρανς Μοντανά. 

Ας ευχηθούμε ότι όντως θα συγκληθεί επόμενη διάσκεψη, η οποία βέβαια να μην έχει την τύχη της προηγούμενης, αλλά να οδηγήσει στο ζητούμενο που δεν είναι άλλο από την επανέναρξη ουσιαστικών συνομιλιών με πραγματική προοπτική για αίσια κατάληξη. 

Για να γίνει όμως αυτό, θα πρέπει η Τουρκία να εγκαταλείψει την αδιέξοδη θέση για δύο κράτη και να επανέλθει εκεί που βρισκόταν κατά τη διάσκεψη του Κρανς Μοντανά. Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω αν θα το πράξει. Σίγουρα, όμως, δεν θα το πράξει αν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συνεχίσει να πολιτεύεται όπως τα τελευταία τέσσερα χρόνια και δεν αναλάβει, έστω και τώρα, πρωτοβουλίες που να πείθουν ότι είναι πανέτοιμος να εφαρμόσει στην πράξη αυτά που ο ίδιος διακηρύττει. Δηλαδή να συνεχίσει τη διαπραγμάτευση από το σημείο που αυτή είχε μείνει στο Κρανς Μοντανά. Εξέχουσας σημασίας είναι η επαναβεβαίωση των συγκλίσεων στο ζήτημα της πολιτικής ισότητας και της αποτελεσματικής συμμετοχής της τουρκοκυπριακής κοινότητας στα όργανα και τις αποφάσεις της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Το ΑΚΕΛ είχε υποβάλει από τις αρχές Δεκεμβρίου ολοκληρωμένη εισήγηση στον Πρόεδρο που περιλάμβανε και αυτό το ζήτημα. Απάντηση στην πρότασή μας πήραμε δημοσίως τέσσερις μήνες μετά και μάλιστα με διαστρέβλωση του περιεχομένου της. Είμαστε πεπεισμένοι ότι αν εισακουόμασταν, αυτό θα ασκούσε πραγματική πίεση προς την Τουρκία είτε να συνεργαστεί είτε να εκτεθεί. 

Ο κίνδυνος στον οποίο αναφερθήκατε είναι υπαρκτός. Αυτό φάνηκε καθαρά στη Γενεύη. Ναι μεν απορρίφθηκε η τουρκική αξίωση για δύο κράτη, αλλά την ίδια ώρα άρχισαν να ασκούνται πιέσεις στην ελληνοκυπριακή πλευρά, προκειμένου να διανύσει κάποια απόσταση μεταξύ υφιστάμενων συγκλίσεων και της τουρκικής θέσης για δύο κράτη, τάχα για να σωθεί το γόητρο της Τουρκίας και του κ. Τατάρ. Στην πραγματικότητα, όμως, οι εντεινόμενες βολιδοσκοπήσεις αφορούν τροποποίηση συγκλίσεων σε βασικά θέματα που αγγίζουν ακόμα και άκρως ευαίσθητα ζητήματα, όπως η συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας και η κυριαρχία, στα οποία είχαμε καταλήξει μετά από προσπάθειες δεκαετιών. Αυτό είναι το σκηνικό που θα αντιμετωπίσουμε τους αμέσως επόμενους μήνες. Η ασπίδα μας έναντι σε τέτοιες μεθοδεύσεις είναι όχι ασφαλώς να επανανοίγουμε συγκλίσεις εμείς οι ίδιοι, αλλά, αντίθετα, να εμμένουμε σε αυτές, εστιάζοντας στην υποβολή εποικοδομητικών προτάσεων μόνο στα εκκρεμούντα ζητήματα. Χρειάζεται αποφασιστική και κατηγορηματική απόρριψη τέτοιων μεθοδεύσεων, γιατί σε διαφορετική περίπτωση σταδιακά θα διολισθήσουμε σε μεθοδεύσεις τρίτων για κατάληξη σε οιονεί συνομοσπονδιακό μόρφωμα, που συνιστά μη βιώσιμο αναχρονισμό του 19ου αιώνα. 

Δεν αρκεί, όμως, να περιοριζόμαστε σε όσα δικαιολογημένα απορρίπτουμε. Την ίδια ώρα πρέπει να έχουμε την πρωτοβουλία των κινήσεων, διαφορετικά αφήνουμε χώρο σε άλλους να καθορίζουν την ατζέντα των συζητήσεων και να την προσανατολίζουν προς ανεπιθύμητες κατευθύνσεις.

https://dialogos.com.cy/oratos-o-kindynos-diolisthisis-se-synomospondiaki-dieythetisi/

__________________________________________________