ΤΣΙΕΛΕΠΗΣ: «Ο ΠτΔ να δώσει ξεκάθαρη απάντηση στον Τσαβούσογλου»
Την αδήριτη ανάγκη για
επανέναρξη των διαπραγματεύσεων καταγράφει σε συνέντευξή του στον «Πολίτη» ο
επικεφαλής του γραφείου Κυπριακού του ΑΚΕΛ Τουμάζος Τσιελεπής. Ο κ. Τσιελεπής,
ο οποίος είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαπραγματευτική διαδικασία η οποία
οδήγησε στις συγκλίσεις τις οποίες όλοι επικαλούνται σήμερα σε σχέση με το
φυσικό αέριο, αναλύει τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να κινηθεί ο Πρόεδρος
της Δημοκρατίας, κατά τη δική του εκτίμηση, το επόμενο διάστημα. Χαρακτηρίζει
την αξίωση κάποιων στην τ/κ πλευρά για αλλαγή του ερωτήματος στο οποίο θα
κληθούν να απαντήσουν οι Κύπριοι σε ενδεχόμενο νέο δημοψήφισμα άκρως επικίνδυνη
και εξηγεί ποια είναι τα περιθώρια συζήτησης για το φυσικό αέριο στο πλαίσιο
της διαπραγμάτευσης για το Κυπριακό.
Θα πρέπει να μας φοβίζει ένα πιθανό αρνητικό
αποτέλεσμα σε μια ενδεχόμενη νέα διάσκεψη για το Κυπριακό;
Πάντα υπάρχει το ενδεχόμενο αρνητικού αποτελέσματος. Το
ζήτημα είναι φτάνοντας σε μια ουσιαστική διαπραγμάτευση να έχεις κάποια εχέγγυα
ότι οι πιθανότητες να καταλήξεις θετικά είναι περισσότερες από το να αποτύχεις.
Για να φτάσουμε ως εκεί πρέπει να περάσουμε πρώτα από τρία άλλα βήματα. Το
πρώτο είναι η κατ’ ιδίαν συνάντηση Αναστασιάδη – Ακιντζί. Από εκεί θα κριθεί αν
θα γίνει ή όχι το επόμενο βήμα. Αν αποτύχει η συνάντηση των δύο ή/και η κοινή
τους συνάντηση με τον κ. Γκουτέρες, τότε δεν θα γίνει το επόμενο βήμα. Δεν θα
ρισκάρει να συγκαλέσει την άτυπη διάσκεψη τύπου Κρανς Μοντανά ο γ.γ. αν δεν
βρουν κοινό έδαφος οι δυο τους. Ο κ. Γκουτέρες εμμένει σε αυτό που είχε ζητήσει
μετά το ναυάγιο του Κραν Μοντανά και την πικρή πείρα που αποκόμισε εκεί. Θέλει
πρώτα να βρουν μεταξύ τους οι πλευρές κοινή γλώσσα στο τι επιδιώκουν και με
ποια διαδικασία θα προχωρήσουν τα πράγματα. Αυτό θα είναι το αντικείμενο της
συνάντησης Αναστασιάδη – Ακιντζί.
Από πού εξαρτάται η επιτυχία ή η αποτυχία της
συνάντησης; Ποια είναι τα καυτά ζητήματα;
Τα πράγματα θα είναι πολύ απλά αν οι δύο ηγέτες αποδεχθούν
στην πράξη αυτό που έχει ζητήσει ο Αντόνιο Γκουτέρες. Μετά από μια μακρά
περίοδο περισυλλογής, δύο χρόνων, οι δύο ηγέτες πρέπει να τα βρουν μεταξύ τους
για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε σε μια διαδικασία τύπου Κρανς Μοντανά,
συνεχίζοντας από εκεί που είχε μείνει. Ακολουθώντας τη φιλοσοφία ότι έξι είναι
τα βασικά σημεία όπως αυτά καθορίζονται στο πλαίσιο Γκουτέρες και θα πρέπει να
υπάρξει συμφωνία σε όλα. Αν τα αποδεχθούν αυτά οι ηγέτες, δεν έχω αμφιβολία ότι
θα πείσουν τον γ.γ. του ΟΗΕ και θα πετύχει η συνάντηση, με αποτέλεσμα να
ανοίξει ο δρόμος για την επόμενη φάση. Αν, όμως, ξαναρχίσει συζήτηση για όρους
αναφοράς με τις λεγόμενες νέες ιδέες, η οποία είχε συνεχιστεί για μεγάλο
διάστημα και δεν κατέληξε πουθενά, τότε τα πράγματα θα είναι δύσκολα. Αν
επιχειρηθεί κάτι τέτοιο μάλλον όλα θα τελειώσουν εκεί.
Κάποιοι εκφράζουν την άποψη πως η διάσκεψη είναι
καταδικασμένη να αποτύχει και πως μια τέτοια εξέλιξη θα νομιμοποιήσει την
τουρκική πλευρά να θέσει ζήτημα αλλαγής της μορφής λύσης. Συμφωνείτε;
Το πρώτο που θα πρέπει να απαντήσουν όσοι θέτουν αυτό το
επιχείρημα είναι το τι εισηγούνται. Θέλουν να συνεχιστεί η κατάσταση ως έχει,
χωρίς συνομιλίες, επειδή υπάρχει ο φόβος αποτυχίας; Δύο χρόνια τώρα δεν έχουμε
διαπραγματευτική διαδικασία και φτάσαμε στο σημείο η Τουρκία να τρυπά στην ΑΟΖ
μας. Επιχειρούνται νέα τετελεσμένα στην Αμμόχωστο και η κατάσταση ολοένα και
χειροτερεύει. Δεν μπορούμε να αποφεύγουμε τις συνομιλίες υπό τον φόβο της
αποτυχίας. Είναι με τέτοιες φοβικές προσεγγίσεις που η τουρκική πλευρά θα
διευκολυνθεί να θέσει ζήτημα αλλαγής της μορφής λύσης.
Υπάρχει όμως ενδεχόμενο αλλαγής της μορφής λύσης μετά
από μια αποτυχία;
Υπάρχουν δύο τρόποι για να αλλάξει η μορφή λύσης. Ο πρώτος
είναι να το επιδιώξουν οι ηγέτες και να το συμφωνήσουν. Ο δεύτερος είναι να
αφήνουμε τη σημερινή κατάσταση να συνεχίζεται, να μην έχουμε συνομιλίες και να
εδραιώνονται νέα τετελεσμένα, μέχρι να φτάσουμε σε σημείο χωρίς επιστροφή.
Είναι αδήριτη η ανάγκη για συνομιλίες με στόχο την απελευθέρωση και την
επανένωση. Θα πρέπει να αντιληφθούμε επιτέλους πως σήμερα οι συζητήσεις του
παρελθόντος για εγκατάλειψη της λύσης ΔΔΟ με στόχο να πάμε σε ενιαίο κράτος
έχουν αποδειχθεί φρούδες ελπίδες. Πλέον η ομοσπονδία αμφισβητείται ξεκάθαρα από
την τ/κ Δεξιά, για να μην πω πως υπάρχουν και εντός ε/κ πλευράς παρόμοιες
φωνές. Σήμερα αποδεικνύεται περίτρανα ότι η εναλλακτική της ομοσπονδιακής λύσης
είναι η διχοτόμηση, όπως και αν ονομάζεται, είτε δύο κράτη είτε συνομοσπονδία.
Διχοτόμηση είτε με συμφωνημένο τρόπο είτε με το να αφήσεις τα πράγματα να
εξελιχθούν προς εκείνη την κατεύθυνση. Εμείς διαφωνούμε κατηγορηματικά και με
τις δύο αυτές προσεγγίσεις.
Ο Τούρκος ΥΠΕΞ, όμως, υποστηρίζει πως τέλειωσαν με
την ομοσπονδία. Πρόκειται για διαπραγματευτικό τέχνασμα;
Εκείνο που ισχυρίζεται ο Τσαβούσογλου είναι πως από την ε/κ
πλευρά του έχει προταθεί λύση δύο κρατών ή συνομοσπονδία. Καλεί μάλιστα την ε/κ
πλευρά να επιλέξει τι θέλει, ομοσπονδία, δύο κράτη ή συνομοσπονδία. Ο Πρόεδρος
Αναστασιάδης έχει μια πολύ καλή ευκαιρία να πάει στη συνάντηση με τον Ακιντζί
και να ξεκαθαρίσει πως εμείς θέλουμε ΔΔΟ με πολιτική ισότητα, όπως προνοούν τα
ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, περιλαμβανομένου του εντελώς πρόσφατου. Ο
Ακιντζί δεν θα το απορρίψει, ενώ με αυτό τον τρόπο απαντούμε και στον
Τσαβούσογλου, ο οποίος δεν θα αισθάνεται πλέον άνετα να λέει πως θέλουν να
συζητήσουν λύση δύο κρατών. Θα έχει πρόβλημα αν το πράξει.
Υπάρχουν φωνές στην τ/κ πλευρά που λένε πως στο
δημοψήφισμα θα πρέπει να τεθούν δύο επιλογές. Η επιλογή δηλαδή να είναι είτε
ΔΔΟ είτε κάτι άλλο. Συμφωνείτε με τη θέση αυτή;
Κατηγορηματικά όχι. Το μοναδικό ερώτημα που πρέπει να τεθεί
σε ενδεχόμενο δημοψήφισμα είναι αν δεχόμαστε τη συγκεκριμένη μορφή ΔΔΟ που θα
τεθεί προς έγκριση ή όχι. Αν θέσουμε κι άλλα ερωτήματα, τότε φτάνουμε σε
καταστάσεις που στην πραγματικότητα παραπέμπουν σε έμμεση αναγνώριση της
παράνομης οντότητας. Σε τέτοια περίπτωση δεν θα μιλάμε για δημοψήφισμα που θα
αφορά εσωτερικά ζητήματα του κυπριακού λαού. Θα είναι δημοψήφισμα το οποίο θα
μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε δύο χωριστά κράτη. Είναι πολύ επικίνδυνο, γιατί
ανεξάρτητα από την έκβαση ενός τέτοιου δημοψηφίσματος η τ/κ πλευρά θα κρατήσει
πως τους έχουμε αναγνωρίσει ως χωριστό υποκείμενο αυτοδιάθεσης. Είναι ένα
πράγμα να μιλάς για referendum, ορολογία
που παραπέμπει σε εσωτερικά ζητήματα, και άλλο να θέτεις διάφορες επιλογές, μη
αποκλειομένων των δύο κρατών, τότε πάμε σε plebiscite που παραπέμπει ευθέως σε
χωριστό δικαίωμα αυτοδιάθεσης.
Ποια είναι τα δυνατά μας χαρτιά ενόψει επανέναρξης
των διαπραγματεύσεων;
Θα πρέπει να αξιοποιήσουμε το κεκτημένο των συνομιλιών, τις
συγκλίσεις από το 2008 μέχρι και το Κρανς Μοντανά, το πλαίσιο Γκουτέρες, αλλά
και το άτυπο έγγραφο για τον μηχανισμό εφαρμογής της λύσης, το οποίο θεωρώ
εξαιρετικά σημαντικό, γιατί καθησύχαζε τις ανησυχίες πως ο μηχανισμός θα ήταν
υποκατάστατο της Συνθήκης Εγγυήσεως. Θα πρέπει επίσης να συνεχίσουμε από το
σημείο στο οποίο είχαμε φτάσει και όχι να ξεκινήσουμε από την αρχή. Μην ξεχνάτε
ότι στο κεφάλαιο ασφάλεια – εγγυήσεις ήμασταν στο σημείο που ΟΗΕ, ΕΕ και
Βρετανία επέμεναν πως πρέπει να καταργηθεί η Συνθήκη Εγγυήσεως από την πρώτη
μέρα, όπως επίσης και τα επεμβατικά δικαιώματα.
«Σε καμία περίπτωση δεν θα παίρνουν
οι Τ/Κ ποσοστό μεγαλύτερο από τον πληθυσμό τους»
Σε ποιο σημείο της διαδικασίας μπαίνει στο τραπέζι το
φυσικό αέριο;
Το φυσικό αέριο, ως τέτοιο, δεν ήταν ποτέ στο τραπέζι, σε
αυτό έχει δίκιο η ε/κ πλευρά και είναι σωστή. Οι σχετικές συγκλίσεις δεν έχουν
επιτευχθεί επειδή συζητήσαμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων το φυσικό αέριο.
Για να υπάρξει ομοσπονδιακή λύση πρέπει να γίνει συζήτηση των ομοσπονδιακών αρμοδιοτήτων.
Άρα μπήκαμε σε μια διαδικασία να συζητήσουμε για την αρμοδιότητα σε ζητήματα
ΑΟΖ, φυσικών πόρων, κατανομής των εσόδων, με ποιο τρόπο και σε ποιες αναλογίες
θα γίνεται ο διαμοιρασμός. Συζητήσαμε επίσης για τις διεθνείς συνθήκες, όπως
είναι η Συνθήκη για το Δίκαιο τη Θάλασσας. Αν τα δεις όλα αυτά τα ζητήματα
συνολικά, έχεις τη λύση του ζητήματος του φυσικού αερίου ταυτόχρονα με τη λύση
για το Κυπριακό.
Ο Πρόεδρος, ωστόσο, πρότεινε ενίσχυση των συγκλίσεων
στο ζήτημα των εσόδων από το φυσικό αέριο για την τ/κ πλευρά. Θα δούμε το θέμα
να ανοίγει στη διαπραγμάτευση;
Το βασικό πλαίσιο για το φυσικό αέριο είναι λυμένο αν γίνουν
σεβαστές οι υπάρχουσες συγκλίσεις. Υπήρχε μια διαφωνία όταν συζητούσαμε τότε.
Στο ζήτημα του διαμοιρασμού των εσόδων η τ/κ πλευρά ήθελε αυτή να γίνεται με
βάση την αναλογία πληθυσμού. Εμείς λέγαμε να γίνει με βάση το τι συνεισφέρει ο
καθένας στο εθνικό εισόδημα. Καταλήξαμε σε μια συμβιβαστική διευθέτηση η οποία
προνοούσε πως για μεταβατική περίοδο 10 ή 13 χρόνων ή μέχρι το ΑΕΠ της τ/κ
πολιτείας να φτάσει το 85% του δικού μας ο διαμοιρασμός θα γινόταν με μια
φόρμουλα συνδυασμού αναλογίας πληθυσμού και συνεισφοράς στο εθνικό εισόδημα.
Μετά τη μεταβατική περίοδο συμφωνήσαμε πως θα υπάρχει διαμοιρασμός ανάλογα με
τη συνεισφορά της κάθε πλευράς. Αυτό που έμενε ήταν να συμφωνηθεί σε ποιο
ποσοστό θα γινόταν ο διαμοιρασμός με αναλογία πληθυσμού και σε ποιο ανάλογα με
τη συνεισφορά. Σε τέτοιο επίπεδο μπορεί να γίνει συζήτηση. Προκύπτει ξεκάθαρα,
πάντως, ότι σε καμία περίπτωση δεν θα παίρνουν ποσοστό μεγαλύτερο από τον
πληθυσμό τους.
_________________________________________________________________________
