Τ. Τσιελεπής: Η λύση
του κυπριακού δεν μπορεί να είναι διχοτόμηση
Η
ιδέα για λύση 2 κρατών δειλά-δειλά άρχισε να καλλιεργείται σε κάποιους και στην
ελληνοκυπριακή πλευρά, δήλωσε ο επικεφαλής του γραφείου του κυπριακού του ΑΚΕΛ
Τουμάζος Τσιελεπής.
Ο κύριος
Τσιελεπής τόνισε ότι η λύση του κυπριακού δεν μπορεί να είναι η διχοτόμηση
γιατί σταδιακά η χώρα θα οδηγηθεί σε άσχημες περιπέτειες.
Σημείωσε
επίσης ότι δεν πρέπει να αφήσουμε τα πράγματα να οδηγήσουν προς την
οριστικοποίηση της διχοτόμησης, τονίζοντας ότι είναι κάθετα εναντίον αυτής της
προοπτικής.
Ο κύριος
Τσιελεπής ανέφερε ότι η αρχική αντίδραση του Προέδρου Αναστασιάδη στην δήλωση
Ακιντζί ήταν αμήχανη, αλλά φαίνεται ότι στην συνέχεια έγιναν δεύτερες σκέψεις.
Χαρακτήρισε
μάλιστα θετική την δήλωση του ΥΠΕΞ Νίκου Χριστοδουλίδη ότι ο Πρόεδρος δεν θα
επιμένει στο να αρχίσουν οι συνομιλίες με τις εσωτερικές πτυχές και μετά
βλέπουμε.
Ο κύριος
Τσιελεπής είπε ότι αν το εννοούν, αυτές οι δηλώσεις είναι προς την σωστή
κατεύθυνση ώστε να επαναρχίσουν οι συνομιλίες από εκεί που έμειναν στο Κρανς
Μοντάνα.
Τουμάζος Τσιελεπής:
«Να μην φοβόμαστε μια νέα διάσκεψη»
Μετά τις
χωριστές συναντήσεις με τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων στην Κύπρο, που είχε στο
νησί, η προσωπική απεσταλμένη του γ.γ. του ΟΗΕ, Τζέιν Χολ Λουτ, οι δύο πλευρές
βρίσκονται εν αναμονή της απόφασης του Αντόνιο Γκουτέρες, για το κατά πόσον
υπάρχει ή όχι έδαφος να συνεχίσει η σύμβουλός του τη βολιδοσκόπηση με τα
εμπλεκόμενα μέρη -αυτή τη φορά με τις Εγγυήτριες Δυνάμεις και την ΕΕ- ώστε να
διαφανεί εάν υπάρχει λόγος επανεκκίνησης της διαδικασίας επίλυσης του
Κυπριακού. Ο γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες θέλει να είναι σίγουρος
ότι υπάρχει σοβαρή προοπτική επίλυσης του προβλήματος το αμέσως επόμενο
διάστημα, πριν ανάψει το πράσινο φως για επανάληψη των συνομιλιών. «Ελπίζω, ο
Πρόεδρος της Δημοκρατίας να μπήκε στο διά ταύτα με την κ. Λουτ και να έδωσε
ξεκάθαρα το μήνυμα ότι είμαστε έτοιμοι να πάμε σε επανέναρξη της
διαπραγματευτικής διαδικασίας. Διότι ό,τι έγινε δεν αλλάζει, το θέμα είναι τι
κάνουμε απ’ εδώ και πέρα» ανέφερε ο Τουμάζος Τσιελεπής, στο πλαίσιο συνέντευξης
που παραχώρησε.
Επίσης,
συνέχισε, είναι καθοριστικής σημασίας να αντιλαμβανόμαστε τις οδυνηρές
συνέπειες της πιθανότητας να μην προχωρήσει η διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού
εξ υπαιτιότητάς μας. «Κάποιες απ’ αυτές θα τις δούμε αμέσως. Για παράδειγμα, θα
τεθεί θέμα αποχώρησης ή δραματικής μείωσης της ειρηνευτικής δύναμης των
Ηνωμένων Εθνών (UNFICYP) τον ερχόμενο Γενάρη. Επίσης, η Τουρκία ετοιμάζεται να
διενεργήσει γεώτρηση στην κυπριακή ΑΟΖ. Άρα, βασικά δεν έχουμε την επιλογή να
μην καταβάλουμε κάθε προσπάθεια επανεκκίνησης της διαπραγματευτικής
διαδικασίας. Βέβαια, την απάντηση από τον γ.γ. του ΟΗΕ μάλλον θα την πάρουμε
τον Σεπτέμβριο, αφού θα έχει ενημερωθεί από την κ. Λουτ για τις θέσεις και
προθέσεις όλων των εμπλεκόμενων πλευρών» πρόσθεσε ο κ. Τουμάζος Τσιελεπής, ο
οποίος διετέλεσε μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας για το Κυπριακό επί
διαφόρων Προέδρων.
Αναλύοντας
τις δηλώσεις της τουρκικής πλευράς, και όχι μόνον, πιστεύω ότι εκείνοι,
ανεξάρτητα από δημόσιες τοποθετήσεις, μάλλον είναι έτοιμοι να προχωρήσουν σε
επανέναρξη της διαδικασίας. Αυτό μπορεί κανείς να το δει εάν αφαιρέσει τη
σάλτσα από τις δηλώσεις τους - δηλαδή το ότι δεν θα μπουν σε διαδικασία
ανοικτού τέλους κ.λπ., που τα λένε πάντα, αλλά ποτέ δεν ήταν εμπόδιο στο να
παρακαθίσουν σε συνομιλίες. Πολύ δε περισσότερο σήμερα, που γνωρίζουν ότι η
συγκεκριμένη διαδικασία έχει αρχή και τέλος, γιατί μιλάμε για μια διαδικασία
εντελώς αποκρυσταλλωμένη.
Θα
συζητηθούν έξι θεματικές, δύο στο ένα τραπέζι (Ασφάλεια - Εγγυήσεις και
αποχώρηση τουρκικού στρατού) και τέσσερις στο άλλο (Περιουσιακό, Εδαφικό,
αποτελεσματική συμμετοχή, ισότιμη μεταχείριση Ελλήνων και Τούρκων πολιτών). Εάν
υπάρξει κατάληξη, σημαίνει ότι υπάρχει και η στρατηγική συναντίληψη, η οποία
δεν είναι μεν η λύση του Κυπριακού, αλλά διευκολύνει αφάνταστα την περαιτέρω
πορεία. Άρα, δεν μιλάμε για ενδιάμεση λύση, δεν μπαίνει τέτοιο θέμα. Το εάν θα
υπάρξει κατάληξη σε στρατηγική συναντίληψη ή όχι, είναι ζήτημα μερικών βδομάδων
να κριθεί. Συνεπώς, δεν έχει πραγματικό νόημα η θέση της τουρκοκυπριακής
πλευράς και της Τουρκίας ότι δεν θα μπουν σε ατέρμονες συνομιλίες. Δεν θα είναι
ατέρμονη η διαδικασία ούτως ή άλλως, και νομίζω ότι όλοι το αντιλαμβανόμαστε.
Διότι, εάν υπάρξει κατάληξη στη στρατηγική συναντίληψη, ουσιαστικά μετρούμε
πλέον αντίστροφα για τη λύση, ενώ εάν δεν υπάρξει κατάληξη, θα είμαστε στην
απόλυτη αβεβαιότητα ανεξαρτήτως του αν και που θα επιρριφθούν ευθύνες.
Είναι ρεαλιστικός
στόχος η θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς για κατάργηση των εγγυήσεων και πλήρη
αποχώρηση του τουρκικού στρατού;
Ναι, είναι
εφικτός στόχος. Ήδη έχουμε στο χέρι κάποια δεδομένα από το Κρανς Μοντανά. Ότι,
δηλαδή, οι διεθνείς παίκτες του Κυπριακού φαίνεται να έχουν αποφασίσει ότι για
να λυθεί το Κυπριακό, θα πρέπει να ικανοποιήσουν πλήρως τους Ελληνοκύπριους στο
θέμα Ασφάλεια / Εγγυήσεις και σε πολύ μεγάλο βαθμό στο Εδαφικό. Και βεβαίως θα
πρέπει να επιτευχθεί συμβιβασμός στα άλλα ζητήματα, που απομένουν στο δεύτερο
τραπέζι. Σε αυτό το πλαίσιο, εντός της διάσκεψης στο Κρανς Μοντανά, έχουν
εκφράσει όλοι (ΟΗΕ, ΕΕ, Βρετανία και φυσικά η Ελλάδα), τη θέση για τερματισμό
των Εγγυήσεων και των επεμβατικών δικαιωμάτων από την πρώτη ημέρα. Δεν έχουν
αποδεχθεί τη θέση της Τουρκίας για μεταβατικές περιόδους. Και το μόνο που
αφήνουν ανοικτό είναι το εάν θα υπάρχει ρήτρα επανεξέτασης (review clause) ή
ρήτρα τερματισμού (sunset clause) της παραμονής στην Κύπρο των 950 στρατιωτικών
της ΕΛΔΥΚ και των 650 της ΤΟΥΡΔΥΚ, το οποίο παραπέμπεται σε συζήτηση με τη
συμμετοχή και των πρωθυπουργών για να επιλυθεί.
Ως
δεδομένο, λοιπόν, έχουμε τη θέση της διεθνούς κοινότητας, όπως την έχω περιγράψει
πιο πάνω. Και αυτό σημαίνει, με απλά λόγια, ότι, σε μια νέα διάσκεψη, εάν η
Τουρκία δεν αποδεχθεί αυτή τη θέση, εκείνη θα έχει το πρόβλημα και όχι εμείς.
Επίσης, σημαίνει ότι με αυτή τη ρύθμιση βελτιώνουμε σημαντικά τη Ζυρίχη, γιατί
φεύγει εντελώς από τη μέση το μέγα αγκάθι, που είναι η Συνθήκη Εγγύησης, και
μένει το δεύτερο που είναι η Συνθήκη Συμμαχίας. Αλλά και πάλι, στη χειρότερη
για εμάς περίπτωση, δεν θα είναι πλέον αορίστου χρόνου η Συνθήκη Συμμαχίας.
Διότι, είτε συμφωνηθεί επανεξέταση (review) είτε λήξη (sunset) της αποχώρησης
των 950 Ελλήνων στρατιωτικών και των 650 Τούρκων, αυτό θα σημαίνει ότι
ουσιαστικά καθίσταται η Συνθήκη ορισμένου χρόνου. Εμείς φυσικά πρέπει να
υποστηρίξουμε το δεύτερο. Τα κατοχικά στρατεύματα θα αποχωρήσουν όλα - θα φύγουν
περίπου τα μισά από την πρώτη μέρα και τα άλλα μισά εντός δύο χρόνων, με
επίβλεψη, με μηχανισμό, από τα Ηνωμένα Έθνη, και όχι από τις ίδιες τις
Εγγυήτριες Δυνάμεις. Τούτα τα έχουμε στην τσέπη. Με την έννοια του ότι είναι οι
θέσεις της διεθνούς κοινότητας και θα έχει πρόβλημα η Τουρκία εάν δεν τα
δεχθεί. Και θα είναι διπλό το πρόβλημα της Τουρκίας, διότι έχει δώσει την
εντύπωση ότι θα τα αποδεχθεί. Εξ ου και αθωώθηκε από τον γ.γ. του ΟΗΕ, μέσα από
τις εκθέσεις του για τη στάση της στα συγκεκριμένα ζητήματα στο Κρανς Μοντανά.
Άρα, δεν έχουμε λόγο να φοβόμαστε να πάμε σε μια νέα διάσκεψη, εκτός κι αν δεν
θέλουμε να επιλυθεί το πρόβλημα. Βεβαίως, για να πάρει σάρκα και οστά αυτό το
πράγμα, θα πρέπει να συμφωνηθούν και τα υπόλοιπα τέσσερα ζητήματα της
εσωτερικής πτυχής.
Πόσο κοντά και πόσο
μακριά είμαστε στο Περιουσιακό, Εδαφικό, αποτελεσματική συμμετοχή και την
ισότιμη μεταχείριση Ελλήνων και Τούρκων υπηκόων;
Η Τουρκία,
σύμφωνα πάντα με την εκδοχή του γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών, όπως αυτή αποτυπώνεται
έμμεσα πλην σαφώς στις σχετικές του εκθέσεις, αποδέχεται αυτά που της ζήτησε
στο θέμα της Ασφάλειας (Εγγυήσεις, αποχώρηση τουρκικού στρατού), εφόσον
συμφωνηθούν και τα υπόλοιπα τέσσερα κεφάλαια. Δηλαδή, θα τα δεχθεί ως πακέτο.
Και για να είμαστε δίκαιοι, αυτή ήταν η διαδικασία, ότι δηλαδή είναι πακέτο τα
έξι θέματα. Κατά συνέπεια, το άμεσο ζητούμενο είναι να επαναρχίσει η
διαδικασία, και για να γίνει αυτό, θα πρέπει ο γ.γ. του ΟΗΕ, μέσω της κ. Λουτ,
να ακούσει εκείνα που θέλει -δεν ξέρω εάν τα άκουσε- τα οποία είναι γνωστά.
Τι θέλει να ακούσει ο
κ. Γκουτέρες;
Θέλει από
άποψη ουσίας και από άποψη διαδικασίας, να ακούσει τα εξής: Για το περιεχόμενο
της λύσης, επιθυμεί να διατηρηθούν οι υφιστάμενες συγκλίσεις καθώς και το
πλαίσιο που έχει υποβάλει και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, αυτά τα οποία μόλις
έχω πει, για Ασφάλεια / Εγγυήσεις και στρατεύματα. Περιλαμβάνει και τον άτυπο
μηχανισμό, τον οποίο υπέβαλε την τελευταία νύχτα, και διαψεύδει τις Κασσάνδρες
που έλεγαν ότι θα μας έφερνε μια Συνθήκη Εγγύησης με άλλη ονομασία. Δεν μας
έφεραν κάτι τέτοιο. Ούτε δίνει ρόλο στις Εγγυήτριες Δυνάμεις. Ο ρόλος είναι στα
Ηνωμένα Έθνη και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και θέλει από διαδικαστικής πλευράς, να
επαναληφθεί η διάσκεψη με τα δύο τραπέζια. Το ένα για την Ασφάλεια / Εγγυήσεις
με τους εγγυητές, και το άλλο για τα τέσσερα θέματα που έχουμε προαναφέρει, με
τις δύο κοινότητες. Και είναι όλα πακέτο. Δηλαδή, εκείνος που κάθεται στο ένα
τραπέζι, λογικά θα γνωρίζει τι γίνεται στο άλλο τραπέζι, για να καθορίζει τη
θέση του. Ο γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών, λοιπόν, θέλει μια ξεκάθαρη και επίσημη
απάντηση σε αυτά τα ζητήματα, όπως μας λέει και στην τελευταία του Έκθεση για
τις Καλές Υπηρεσίες. Πάντως, αν δεν επανεκκινήσει η διαδικασία, θα πρέπει να
έχουμε υπόψη μας ότι αυτή τη φορά μάλλον δεν πρόκειται να δούμε από τον κ. Γκουτέρες
μια ουδέτερη έκθεση, αλλά μια έκθεση που θα λέει πώς και γιατί δεν μπορούν να
προχωρήσουν τα πράγματα, και θα κατονομάσει τους υπαίτιους. Ο λόγος που δεν
τους έχει κατονομάσει ρητώς μέχρι στιγμής, είναι διότι διατηρεί ακόμα την
ελπίδα ότι η διαδικασία θα συνεχιστεί.
Εμείς λέμε
ότι πρέπει να έχουμε μια καθαρή εικόνα από πλευράς Τουρκίας, ότι αποδέχεται την
κατάργηση των εγγυήσεων, για να συναινέσουμε σε επανέναρξη της διαδικασίας.
Αυτό είναι
μια μορφή πρόταξης. Τα περί κατάργησης των εγγυήσεων κ.λπ., θα αποφασιστούν
εντός της διάσκεψης. Έχουμε δεδομένη τη θέση της διεθνούς κοινότητας εκεί, όπως
και έχουμε δεδομένη την εντύπωση, σωστή ή λανθασμένη, ότι η Τουρκία θα τα
δεχθεί αυτά εάν συμφωνηθούν και τα υπόλοιπα βασικά θέματα. Γι’ αυτό θα πρέπει
να πάμε εκεί, για να κάνουμε τους χειρισμούς μας. Αν πούμε ότι εάν δεν δεχθεί η
άλλη πλευρά το άλφα και το βήτα, δεν πάμε σε διάσκεψη, τότε θα βάλουν και
εκείνοι τους δικούς τους όρους. Η Τουρκία θα πρέπει να αποδεχθεί τις προτάσεις
Γκουτέρες στα θέματα των εγγυήσεων και της αποχώρησης του τουρκικού στρατού,
εφόσον συμφωνηθούν και τα υπόλοιπα στο δεύτερο τραπέζι. Και μετά θα πάμε
παρακάτω να συζητήσουμε το ζήτημα των 950 της ΕΛΔΥΚ και των 650 της ΤΟΥΡΔΥΚ.
Εάν δεν μπούμε σε αυτή τη λογική και θέσουμε όρους και προϋποθέσεις, θα χάσουμε
το παιγνίδι.
Έχει αλλάξει κάτι το
τελευταίο διάστημα, σε σχέση με τον τρόπο που μας αντιμετωπίζουν τα Ηνωμένα
Έθνη, ο κ. Γκουτέρες, και η διεθνής κοινότητα;
Ναι, κάτι
έχει αλλάξει από πέρσι, από την εποχή του Κρανς Μοντανά και μετά. Δεν μας
εμπιστεύονται πλέον. Ακούνε και τη ρητορική που ανέπτυσσε ο Πρόεδρος όλο αυτό
το διάστημα και προβληματίζονται. Για να είμαι δίκαιος, όμως, το τελευταίο
διάστημα οι δημόσιες δηλώσεις του Προέδρου και κυρίως του υπουργού Εξωτερικών
και του διαπραγματευτή είναι σημαντικά βελτιωμένες.
